Dysk twardy to niezbędny podzespół w urządzeniu komputerowym. Co prawda da się uruchomić i korzystać ze sprzętu bez niego (dystrybucja systemu tzw. live), ale aby w trwały sposób zapisać lokalnie np. efekt swojej pracy, niezbędny jest dysk.
Generalny podział rodzajów dysków to HDD, SSHD hybrydowe i SSD (półprzewodnikowe).
Dysk HDD to klasyczny twardy dysk, najczęściej spotykany w rozmiarach 3,5 cala i 2,5 cala. Dysk HDD charakteryzuje się zazwyczaj dużą pojemnością (aktualnie pojemności nawet powyżej 20TB) i niestety – nieliniowym czasem dostępu do danych, który wynika z jego konstrukcji. Mamy za to w dobrej cenie ogromną pojemność na dane. Bezpośrednią wartością decydującą o szybkości działania dysku HDD jest prędkość obrotowa talerzy. Modele konsumenckie (SATA) mają te wartości w zakresie 5400/7200 obr./min. Dyski do zastosowań „profesjonalnych” (SAS) ten parametr mają na poziomie 10 000/15 000 obr./min. Ze względu na dużo wyższą prędkość obrotową, dyski HDD SAS mają mniejsze pojemności.
Dyski SSHD hybrydowe, które generalnie nie przyjęły się na rynku, to połączenie konstrukcji klasycznego dysku z modułem buforującym dane w postaci szybkiej pamięci półprzewodnikowej. Wbudowany układ kontrolera, na podstawie analizy częstotliwości korzystania z konkretnych plików buforuje je w szybkiej pamięci, dzięki temu ich odczyt jest wielokrotnie szybszy, niż miałoby to się odbywać bezpośrednio z pamięci dysku. Korzystając z takiego dysku da się odczuć wzrost komfortu pracy na maszynie, która z niego korzysta. Charakterystyczne też jest to, że dysk musi „nauczyć się” z których plików korzystamy najczęściej – efekt przyspieszenia nie jest odczuwalny natychmiast.
Kolejną generacją dysków są pamięci SSD. Dyski te nie posiadają ruchomych elementów (przez to są dużo bardziej odporne na uszkodzenia w skutek wstrząsów w trakcie pracy od dysków HDD i SSHD i praktycznie są bezgłośne). Ze względu na wykorzystanie półprzewodników jako magazynu pamięci są one dużo szybsze od klasycznych konstrukcji. W takiej organizacji pamięci czas dostępu do danych jest stały, niezależnie od „miejsca zapisania” informacji. Dla osób korzystających w terenie z laptopa istotne jest także dużo mniejsze zapotrzebowanie dysku półprzewodnikowego na energię – laptop na zasilaniu akumulatorowym będzie o wiele dłużej działał.
W zależności od możliwości sprzętu podłączamy je za pomocą interfejsu SATA jak klasyczne dyski lub M.2 SATA, jak również szybszy wariant M.2 NVMe/PCIe (przy zakupie należy zwrócić uwagę jakim wariantem złącza dysponuje nasz sprzęt). Dyski półprzewodnikowe to obecnie najszybsze nośniki pamięci (w szczególności wariant NVMe/PCIe), dzięki znakomitemu przyjęciu na rynku i popularyzacji ich cena w pojemnościach 240GB – 1TB jest bardzo atrakcyjna.
Zmiana dysku HDD na SSD jest odczuwalna natychmiast, aczkolwiek w bardzo leciwych konstrukcjach taka zamiana może nie być dla użytkownika satysfakcjonująca. Co z tego, że wymieni się dysk, rozbuduje pamięć – poczciwy Celeron ze starym chipem na płycie głównej skutecznie będzie ograniczać drzemiący potencjał.
Czy można stwierdzić, że klasyczny HDD odchodzi do lamusa? Zdecydowanie i stanowczo nie! Producenci HDD sukcesywnie zwiększają pojemności swoich dysków, ulepszają elektronikę i elementy mechaniczne konstrukcji. W porównaniu cena/pojemność jeszcze długo dysk klasyczny nie będzie miał konkurencji, będzie sprawdzał się doskonale jako magazyn danych i miejsce przechowywania archiwów. Z tego też względu z powodzeniem wykorzystywany jest we wszelkiej maści NAS-ach, centrach danych itp.
